Những Ngày Nắng Vỡ

Các bạn thân mến,
Hôm nay Nguyệt Mai xin gửi đến các bạn truyện ngắn mới nhất của chị Cam Li Nguyễn Thị Mỹ Thanh về những ngày cuối của cuộc chiến. Có những chuyện mình chẳng bao giờ ngờ tới đã xảy ra. Và với entry này Nguyệt Mai muốn riêng tặng cho các em Bảo Vân, Trung Tín và Tuấn Anh để các em thấy được một phần của lịch sử…

Chị Cam Li cũng muốn tặng truyện này cho tất cả quý anh chị từng là chứng nhân một thời.

*

Những Ngày Nắng Vỡ

Cam Li Nguyễn thị Mỹ Thanh

Nắng lập lòe…

Những tiếng nổ như vỡ ra từ ống khói của chiếc xe Cady màu vàng. Không có gì bền vững hơn nó, cũng không có gì mong manh hơn nó, chiếc xe Cady. Đoan cau mày suy nghĩ. Cái tiếng xe nổ dòn vui mọi ngày, hôm nay được thay bằng một tràng những tiếng là lạ, như xô đẩy nhau, như giục giã, như bất an. Đoan vuốt nhẹ lên “ghi-đông” sáng bóng. Chỉ có chỗ đó là sáng bóng. Còn lại là một chiếc xe bám đầy bụi bặm. Đoan đã không có thì giờ để lau chùi như thói quen lâu nay. Bàn tay của Đoan như mơn man trên đầu của một con ngựa nhỏ. Phải, nó như con ngựa nhỏ, chở Đoan đi, về mỗi ngày vài bận, khi đến trường, khi vào bệnh viện.

Nhà để xe như vơi đi hơn một nửa. Đoan ngỡ mắt mình hoa lên vì nắng. Không! Đúng là như vậy mà! Đám xe gắn máy, xe đạp, sao thưa thớt quá! Ngày nào mà hai giảng đường Một và Hai đều có lớp, như hôm nay, thì sân để xe phải chật cứng mới đúng. Sinh viên nghỉ học đi đâu cả? Đoan dựng xe, khóa lại, chào bác giữ xe rồi chạy vội đến trước Giảng đường Một. Những hàng ghế thưa vắng. Sinh viên ngồi trông ra ngoài như chờ đợi. Trên bục giảng, không có thầy.

Giảng đường Hai cũng vậy!

Đoan chạy nhanh lên lầu. Các “labo” (*) vẫn mở cửa, lác đác người ra vào. Nhưng cái không khí lạ lắm, như một nốt nhạc trầm chùng xuống lạ kỳ. Đoan bước nhanh về phòng thí nghiệm Ký Sinh Trùng. Cánh cửa chớp đang lung lay như có ai vừa mới vào phòng. Quả nhiên, Đoan thấy Thầy Tính, dường như Thầy mới đến. Thầy chưa khoác áo blouse. Nghe động, Thầy Tính ngó ra. Thầy hơi mỉm cười khi thấy Đoan. Đoan chào:
– Dạ thưa Thầy con mới đến ạ!
Thầy Tính gật đầu, hỏi:
– Chị vẫn đi học?
Đoan ngơ ngác:
– ???
Thầy gật gù:
– Tốt lắm!
– Dạ cám ơn Thầy. Hôm nay…Thầy dạy bài nào để con soạn hình vẽ ạ?
– Không. Vì… có lẽ sinh viên sẽ không đến nhiều đâu! Tôi muốn cho họ nghỉ.
– Dạ.
Rồi không biết nói thêm điều gì, Đoan tiến đến phòng thay áo, định thay áo blouse để làm nốt những công việc còn dở dang hôm qua. Nhưng Thầy Tính gọi:
– Không cần phải làm gì đâu! Sẽ có những thay đổi cho labo này, cho cả trường này, cho cả…
Thầy bỏ lửng câu nói. Thấy Đoan bỡ ngỡ, Thầy lại tiếp:
– Sáng nay Khoa trưởng đi rồi!
– Dạ, sao ạ?
– Ông Khoa trưởng đi rồi, mới nhậm chức có một ngày. Nhưng sẽ có ông khác thay. Mình không phải lo. Tôi có chuyện muốn nói với chị. Chị ngồi đi!
Đoan ngồi ở băng ghế dành cho học trò. Thầy Tính ngồi ở bàn giấy của Thầy. Ông nói:
– Chị Đoan, có bao giờ… chị gặp V.C. chưa?
Đoan giật mình, tê dại trong một tích-tắc, nhưng đáp ngay được, như một cái máy:
– Dạ thưa Thầy… chưa ạ.
Thầy Tính cười, nụ cười không lộ tình cảm, nói chắc nịch:
– Tôi là V.C. đây! Chị nghĩ sao?
Đoan thấy mình giật bắn người. Đoan trân mắt nhìn Thầy Tính, chưa nói được lời nào thì Thầy tiếp:
– Nghe vậy chị có sợ không?
Đôi mắt của Đoan càng mở to hơn nữa. Ôi! Sao giống như thuở nhỏ đi xem phim ma với anh chị, khi đến đoạn gặp ma, ông anh – lúc ấy cũng là một cậu nhóc, thường hỏi: “Ma đó! Em có sợ không?” Và con bé khóc ré lên.

Bây giờ thì không. Đoan không thể khóc, dù câu hỏi đột ngột và câu tự trả lời của Thầy Tính cũng đột ngột. Sao lại sợ nhỉ? Đoan tự trấn an mình. Thật ra thì V.C. cũng là người mà! Theo báo chí phim ảnh tin tức hàng ngày là như thế. Thầy Tính nhìn Đoan, chờ đợi câu trả lời. Đoan có câu trả lời rồi!
– Dạ thưa Thầy, nếu V.C. … giống như Thầy thì… con không sợ ạ!
Đoan còn định nói thêm một tràng dài, rằng Thầy là người tận tụy trong phòng thí nghiệm, lo lắng cho sinh viên qua mỗi kỳ thi; Thầy làm việc quên ăn, quên thời gian; Thầy là người dìu dắt Đoan và các bạn làm phụ tá cho Thầy, kỹ lưỡng từng bài vở từng nét vẽ, sắp xếp một cách khoa học cái phòng thực tập này v.v… Nhưng Đoan thấy gương mặt của thầy Tính bỗng dưng xa lạ. Xa lạ như tiếng nổ kỳ khôi của chiếc xe Cady hồi nãy ở dưới sân. Như là Đoan cùng một lúc nhìn thấy hai con người.

Thầy Tính cười, lại một cái cười không biểu lộ cảm xúc buồn hay vui:
– Không có gì phải sợ cả. Chị còn trẻ, chưa biết nhiều về thời cuộc. Tôi tin rằng chị sẽ sớm hòa nhập vào cuộc sống mới.
Đoan ngơ ngác. Cuộc sống mới? Đoan không hiểu nổi. Thầy Tính nói tiếp:
– Sẽ có cuộc sống mới. Chị tin đi!

Đại Học Dược Khoa Sài Gòn trước 1975

Đoan ù cả hai tai. Cuộc sống mới là thế nào? Những ngày xảy ra bao nhiêu thay đổi trong trường là chuẩn bị cho “cuộc sống mới” ư? Như một cái sân khấu chính trị thu nhỏ, nhà trường này trong vài ngày đã xảy ra lắm điều trọng đại. Chức Khoa trưởng được bàn giao cho một vị giáo sư cũng là người giảng dạy trong trường. Ngày hôm sau thì người tân Khoa trưởng biến mất, và người khác lên thay. Sân trường vắng vẻ. Các giảng đường và phòng thí nghiệm thưa thớt người. Chỉ có những sinh viên chăm chỉ như Đoan đến trường. Thật ra không phải là chăm chỉ. Tâm trạng của Đoan cũng rối bời. Nhà của dì Đoan đông nghẹt người di tản từ các thành phố đến. Họ cũng chờ đợi. Đoan muốn thoát khỏi bầu không khí chờ đợi ngột ngạt ấy nên vác xe chạy đến trường. Chỉ còn nơi này, sự yên tĩnh ít ra cũng giải tỏa được phần nào căng thẳng.

Nhưng giờ đây lời nói của Thầy Tính làm Đoan hoang mang, chóng mặt. Đoan xin phép thầy, ra khỏi labo. Đoan tì người vào thanh lan can, nhìn xuống sân trường vắng. Hai nhỏ bạn thân không đến. Hai đứa thuộc loại “sâu gạo” thế mà lại biến mất. Hôm nay có giờ thực tập Vi Trùng Học, có lẽ chỉ một mình Đoan với mớ đĩa thủy tinh, với đèn cồn, que cấy và đám vi trùng vô tri.

– Chị Đoan, sao chị đứng đây?
Đoan quay lại. Một người bạn học đồng thời là em họ của Đoan: Hùng, con của người cô ruột. Hùng hỏi lại:
– Chị làm gì mà đứng một mình vậy?
– Chị đi học.
– Đi học?
– Vâng.
– Học cái gì giờ này?
– Thế còn Hùng?
– Em chạy vào tìm mấy đứa bạn… rồi về nhà ngay.
Hùng kề sát tai Đoan, nói nhỏ:
– Em đi chị à!
– Đi đâu?
– Di tản.
– Sao?
– Di tản. Em ra bến tàu ngay đây!
Hùng vội vã bước đi. Bỗng Hùng dừng phắt lại, hỏi Đoan:
– Chị đi với em không?
Đoan thấy mình giật mình. Giống như cái giật mình khi nghe câu hỏi của Thầy Tính ban nãy. Và… bỗng như một phản xạ, Đoan lắc đầu, nói nhanh:
– Chị không đi đâu!
Đoan không biết Hùng còn nói gì nữa. Nhưng cái bóng nhanh nhẹn của Hùng đã khuất sau khúc quanh hành lang rồi.

Đoan chạy đến phòng thực tập Vi Trùng. Không có ai. Buồn rầu, Đoan vòng trở lại và lên thang lầu. Tầng trên cùng thường ngày đã vắng, giờ lại càng vắng hơn. Đứng ở vị trí cao nhất này, tầng thứ ba của tòa nhà chính, Đoan thấy mình giống như một người đã thoát khỏi những phiền toái vụn vặt. Đoan nhắm mắt lại, muốn hít thở luồng không khí mát lành vào thật sâu đến hai buồng phổi.

Không được năm giây, Đoan phải mở mắt ra vì nghe vẳng lại tiếng khóc rấm rứt. Tiếng khóc như đến từ phía cầu thang. Tiếng khóc của con gái. Đoan rón rén tiến về phía đó.

Tiếng khóc bỗng im bặt. Đoan ngạc nhiên, không ngăn được mình bước nhanh hơn. Và, Đoan đã thấy, nơi đầu cầu thang, hai người, một nam một nữ. Họ như đang khóa chặt vào nhau trong một cái hôn tưởng chừng không thể dứt. Đoan chợt nghĩ ngay đến Hùng. Trong một hoàn cảnh vỡ tung như thế này, có lẽ một trong hai người đã chọn ra đi. Họ hầu như không còn biết gì về xung quanh. Đoan đứng lặng chỉ trong tích-tắc, rồi lại rón rén đi ngược trở về. Đoan dùng chiếc cầu thang ở đầu bên kia, vì muốn tôn trọng phút giây cảm động của họ.

Đoan không biết phải làm gì. Sân trường càng vắng thêm. Đoan vòng ra phía vườn dược thảo. Khu vườn vẫn xanh một vẻ đẹp hiền lành. Đoan như con chim muốn bay vào đó trốn nắng. Đoan đi bên những cây đại thụ, rồi ngồi xuống bên đám bông dừa. Những cây thuốc này có chữa lành được ngay các vết thương chiến cuộc đang nóng bỏng hay không? Đoan bàng hoàng, cảm thấy lênh đênh như người đang bơi trong một vùng nước quá lớn.

Hôm nay chắc là sẽ không được học gì cả. Như cái bánh xe đang lăn đều bỗng có ai lấy một vật cản chẹn ngang, mọi sinh hoạt đều khựng lại. Mấy hôm trước, khi thực tập cùng với nhau trong phòng Sinh Hóa, Đoan thấy vẻ mặt của nhỏ Mỹ có vẻ khác thường. Mỹ như muốn tránh nói chuyện với bạn bè. Nhỏ bạn này, cái gì cũng chia sẻ với Đoan, kể cả chuyện về những người cô người chú bí ẩn của hắn. Còn nhỏ Xuân nữa, cái miệng lúc nào cũng líu lo, lại mau nước mắt, nhưng trong buổi thực tập ấy cô nàng cũng có vẻ trầm ngâm. Đến hôm nay thì cả Mỹ và Xuân cùng vắng mặt. Chưa bao giờ Đoan cảm nhận một nỗi cô đơn như thế này.

Đứng phắt dậy, Đoan vùng chạy ra khỏi vườn. Nắng lại lóa trước mặt như quất lên da. Chưa bao giờ thấy một thứ nắng quái đản như vậy. Một vài tiếng nổ xa xa nghe như tiếng súng. Đoan hoảng hốt. Chiến trận đã về gần! Mỗi ngày nhà của dì lại tiếp đón một số người mới. Mọi người cùng chen chúc nương náu trong một không gian chật hẹp. Như là một cái trạm vậy. Và mỗi ngày lại có một vài người biến mất. Họ có lẽ đã như Hùng, chạy ra bến tàu, hay chạy vào phi trường? Những người còn lại thì chờ đợi. Chờ đợi gì? Sự chờ đợi hằn trên đôi mắt thâm quầng của người lớn, trên nụ cười gượng gạo của trẻ con vì phải sống quá gò bó. Mọi thứ đều vượt quá khả năng của gia đình dì. Đoan ngoài giờ học và làm ở trường, về nhà cũng xắn tay áo phụ dì nấu nướng, dọn dẹp. Gần năm mươi miệng ăn. Một con số gây choáng váng. Nhưng mọi người vẫn cố gắng vén khéo để vượt qua những ngày khó khăn. Mỗi khi có một người hay một gia đình thoát chạy được về đến Sài Gòn, mọi người đều reo mừng hớn hở. Như cái dòng nước chảy xuôi ra hướng biển, làn sóng người cuốn dần xuống nam. Mỗi ngày lại nghe một phần đất bị mất. Và trong hoàn cảnh vỡ vụn đó, Thắng từ Khánh Dương trở về. Cánh tay đã bị thương nhiều lần, bây giờ lại treo lên ngang ngực. Anh được tản thương về Sài Gòn ngay ngày Khánh Dương thất thủ. Thắng đứng lặng trước cửa nhà, không dám bước vào, vì kẻ nằm người ngồi đầy nhà không có chỗ chen chân. Đoan cùng Thắng ra quán nước gần nhà để trò chuyện. Rồi Thắng trở vào bệnh viện. Từ hôm đó Đoan thường vào thăm Thắng bằng chiếc xe Cady vàng.

Đoan đi vào nhà để xe. Nắng vẫn chói lọi. Có lẽ phải về thôi! Không có gì để làm ở trong trường nữa. Đoan chạy theo dòng xe cuồn cuộn. Đường phố xao xác những con người hối hả. Có một cái gì đè nặng lên những gương mặt lướt qua. Chợt có tiếng còi hụ của xe cứu thương. Đoàn xe tấp qua bên phải để tránh đường. Đoan chợt lạnh người. Thảng thốt, Đoan vụt có ý nghĩ: “Phải vào đó ngay!”. Và Đoan phóng xe thật nhanh.

Vượt qua nhiều phố xá tấp nập, Đoan rẽ vào con đường yên tĩnh quen thuộc. Đường cây còng. Trại Hoàng Hoa Thám trước mặt đây rồi! Đoan sẽ gặp Thắng trong bệnh viện Đỗ Vinh. Đoan sẽ được nhìn thấy Thắng ngồi trên giường, đang tự tay tháo lớp băng, chờ y tá đến thay. Đoan sẽ thấy yên lòng vì ít ra Thắng cũng đã được bình an.

Đoan phải xuống xe. Người lính gác cổng ngăn lại. Đoan chuẩn bị trình thẻ căn cước. Nhưng anh lính lắc đầu, nói:
– Hôm nay không ai được vào trại hết, cảm phiền cô trở về.
Đoan ngơ ngác:
– Ồ, sao vậy thưa anh?
– Lệnh đã ban hành, tôi không thể giải thích thêm, xin cô thông cảm.
– Nhưng tôi chỉ xin vào thăm bệnh.
Người lính lại lắc đầu, giọng ái ngại:
– Dù là thăm bệnh cũng không được. Mọi người đều được lệnh cấm trại, không ai được ra vào.
– Nhưng…
Chưa ai nói được gì thêm thì người lính gác phải mở cổng cho một chiếc quân xa chạy vào. Đoan chỉ kịp nhìn thấy những người lính trên xe với những bộ quân phục đầy bụi bặm. Những đôi mắt thấm mệt nhìn xuống.

Đoan đứng lặng bên vệ đường. Người lính gác như quên mất sự có mặt của Đoan. Đoan nhón chân nhìn vào bên trong. Chiếc quân xa đã nhỏ dần, mất hút. Bỗng như bật ra một tiếng nấc từ trong tim. Thắng ơi! Thắng ơi!…

Nắng vỡ vụn dưới những tán lá của hàng cây còng.

Cam Li Nguyễn Thị Mỹ Thanh
2012

(*) labo: laboratory, phòng thí nghiệm

(nguồn: Thư Quán Bản Thảo số 51 – tháng 4 năm 2012)