Tuần Thánh

“Phụng vụ làm những điều mình nói hơn là nói những điều mình làm.”

.

1. Chúa nhật lễ Lá: Khai mạc Tuần Thánh, tưởng niệm cuộc khổ nạn, sự chết và Phục sinh của Chúa Giêsu.

Trước Thánh lễ có cuộc rước lá, hay ít là một nghi thức đơn giản gợi lại việc Chúa Giêsu khải hoàn vào thành Giêrusalem với tư cách là Đấng Cứu Thế. Khi lặp lại những tiếng hoan hô của dân Do Thái ngày xưa, cộng đoàn Kitô hữu tuyên xưng niềm tin vào Chúa Kitô.

Lá được chuẩn bị từ hôm trước, cho ngày Chúa nhật lễ Lá:

.

2. Thứ Năm Tuần Thánh

Thứ Năm Tuần Thánh được chia làm hai khoảng thời gian khác nhau: Trước Thánh lễ Tiệc ly, tức nửa ngày đầu của thứ Năm thuộc về mùa Chay, từ Thánh lễ Tiệc ly cho đến hết Chúa nhật Phục sinh thuộc về Tam nhật Vượt qua – đỉnh cao của cả năm phụng vụ.

.

Thánh lễ Truyền dầu được cử hành sáng thứ Năm Tuần Thánh. Đây là Thánh lễ Đại triều của Đức Giám mục với sự tham dự và đồng tế của các linh mục trong giáo phận, vừa diễn tả tư cách chủ chăn tối cao của Đức Giám mục trong một Giáo hội địa phương, vừa biểu lộ sự hiệp thông của linh mục đoàn với chủ chăn của mình.

Các linh mục lặp lại lời tuyên hứa khi chịu chức thánh trước mặt Đức Giám mục:

.

Đức Giám mục thánh hiến dầu thánh, làm phép dầu bệnh nhân và dự tòng:

.

Dầu Thánh được dùng để xức cho những người chịu bí tích Rửa tội, bí tích Thêm sức, bí tích Truyền chức và khi thánh hiến bàn thờ. Dầu dự tòng dùng cho những người dự tòng để giúp họ chuẩn bị xứng đáng lãnh nhận bí tích Rửa tội. Dầu bệnh nhân sẽ nâng đỡ bệnh nhân trong lúc đau yếu hoặc trợ lực những người già cả, cao niên.

.

.

Thánh lễ Tiệc ly: Cử hành vào buổi chiều thứ Năm Tuần Thánh để tưởng niệm Bữa Tiệc ly của Chúa, cũng để khai mạc Tam nhật Vượt qua.

Giáo huấn Xã hội Công giáo khẳng định: Tình liên đới chân thực bắt đầu với sự nhìn nhận giá trị bình đẳng của tha nhân, nhưng nó chỉ đạt tới sự viên mãn khi chúng ta thực sự muốn đặt mình phục vụ người khác. Chúa Giêsu đã làm gương khi hạ mình rửa chân cho các môn đệ trong Bữa Tiệc ly. “Nếu Thầy là Chúa, là Thầy, mà còn rửa chân cho anh em, thì anh em cũng phải rửa chân cho nhau. Thầy đã nêu gương cho anh em, để anh em cũng làm như Thầy đã làm cho anh em”. (Ga 13, 14-15)

“Ngài đã về giữa bụi hồng, rửa chân cho bụi hồng nhân gian, bây giờ Ngài vĩnh biệt nhân gian, Ngài vui lòng vĩnh biệt, và lời chúc phúc tối hậu của Ngài hẳn nhiên là: bụi hồng ở lại hãy tiếp tục rửa chân cho nhau.” (Bùi Giáng, Thi Ca Tư Tưởng)

Trong Thánh lễ ban chiều này người ta sẽ rung chuông lúc đang hát kinh Vinh Danh, sau đó sẽ không rung chuông nữa cho đến khi hát kinh Vinh Danh trong Đêm Phục sinh thì mới rung chuông lại.

.

Mình Thánh Chúa được kiệu sang bàn thờ phụ:

.

Các phiên chầu kéo dài tới nửa đêm:

.

Các nghi thức từ việc phủ khăn tím trên ảnh tượng, nhà tạm chính hoàn toàn để trống, bàn thờ và cung thánh không đèn, không nến, không hoa, tiếng gõ mõ thay tiếng chuông cho đến việc lột khăn bàn thờ đều diễn tả sự mất mát, nỗi thương đau của nhân loại tội lỗi.

.

.

.

3. Thứ Sáu Tuần Thánh: Cử hành cuộc Thương khó của Chúa.

Chủ tế nằm sấp, thinh lặng trước bàn thờ như một cử chỉ sám hối:

.

Đây là một cử hành phụng vụ được bắt đầu và kết thúc mà không có khởi sự và giải tán, vì sau khi phủ phục trước bàn thờ, chủ tế đọc lời nguyện luôn.

.

Nghi thức tôn thờ Thánh giá:

.

Kết thúc bằng việc hôn kính Thánh giá:

Đặc biệt từ hôm nay cho đến Đêm Vọng Phục sinh, khi đi ngang Thánh Giá mọi người đều phải cúi mình sâu thờ lạy.

.

4. Thứ Bảy Tuần Thánh: Không có nghi thức nào khác ngoài việc thinh lặng, tưởng niệm Chúa Giêsu được an táng trong mộ đá. Trong năm phụng vụ, hôm nay là ngày trầm lặng và vắng vẻ nhất.

.

Một số nơi có nghi thức hôn chân Chúa. Cung Thánh diễn tả màu sắc tang chế:

.

Ngày trước các nhà thờ VN hay dùng Bài than vãn hang đá trong nghi thức táng xác và hôn chân Chúa. Bài than vãn này được soạn theo làn điệu dân ca miền Bắc.

Ngoài việc nguyện gẫm, than vãn, nhiều nhà thờ sử dụng bài Requiem.

Requiem là bản Thánh ca Cầu Hồn nổi tiếng của nhạc sĩ Wolfgang Amadeus Mozart, được coi như một tấu khúc bi thương cầu cho người qua đời, sáng tác ở cung rê thứ (ký hiệu K.626) năm 1791. Mozart đã sáng tác bản giao hưởng này 2 tuần lễ trước khi từ trần do sự ủy nhiệm của một nhân vật giấu tên, viết cho người nhưng cũng là viết cho chính mình trong những ngày cuối đời trên giường bệnh.

.

Đêm Vọng Phục sinh

Qua việc làm phép lửa mới và kiệu Nến Phục sinh, Hội thánh tuyên xưng Chúa Kitô chính là Ánh sáng muôn dân. Khi Ánh sáng của Nến Phục sinh bừng lên, tượng trưng cho Chúa Kitô chiến thắng bóng đêm tội lỗi, Hội thánh suy niệm các việc kỳ diệu Thiên Chúa đã làm cho dân ngay từ khi tạo thiên lập địa.

Hai chữ Alpha (A) và Omega (Ω) – mẫu tự đầu và cuối của bản mẫu tự Hy Lạp – ghi trên Nến có ý nghĩa: “Ðức Kitô vẫn là một, hôm qua cũng như hôm nay, là khởi nguyên và tận cùng”.

.

.

Hình ảnh cuộc kiệu Nến Phục sinh nhắc đến hành trình tiến vào đất hứa của người Do Thái: cột lửa luôn đi trước dân chúng và dẫn đường chỉ lối cho con người. Nến Phục sinh đi trước đoàn kiệu còn nhắc đến lời khẳng định của Chúa Kitô: Ta là Ánh sáng thế gian, ai theo Ta sẽ không đi trong đêm tối nhưng sẽ có ánh sáng ban sự sống. (Ga 8, 12)

.

Chủ tế nâng cao Nến Phục sinh và tung hô: Ánh sáng Chúa Kitô, cộng đoàn đáp lại: Tạ ơn Chúa.

.

Từ việc coi trọng Nến Phục sinh, người ta dệt bài ca Exsultet để chúc tụng tạ ơn Thiên Chúa và ca ngợi cây Nến. Đây là bài thánh ca theo truyền thống phương Tây được dùng trong Thánh lễ Vọng Phục sinh.