Hiến pháp (??? !!!)

1. Hiến pháp Hoa Kỳ

Hoa Kỳ phát triển về các mặt kinh tế, khoa học, giáo dục và có ảnh hưởng về chính trị nhất thế giới là nhờ có bản Hiến pháp hết sức có giá trị. Hình thành năm 1787 tại Philadelphia, câu mở đầu “We the people” chịu ít nhiều ý kiến của J. J. Rousseau, nhấn mạnh trên ý chí chung của dân tộc.

Hiến pháp Hoa Kỳ đã dựa trên bản tính tự do của con người và tính chất dân chủ của xã hội mà khẳng định những điều bất biến dưới đây (viết lại theo tài liệu CDGD của Gs. Ngô Đình Độ):

1.1. Các quyền tự do: Bao gồm
1.1.1. Các bảo đảm bản thân:
– Quyền an ninh cá nhân: Không ai có thể vô cớ bị bắt giam,tra tấn hay bị đe dọa về tinh thần.
– Quyền được tôn trọng danh dự và đời tư cá nhân: Không ai được quyền làm mất danh dự kẻ khác. Đời tư, nhà cửa và thư tín của công dân phải được tôn trọng.
– Quyền tự do đi lại và cư trú: Mọi công dân đều có quyền lựa chọn nơi cư ngụ, đi lại trong nước, xuất ngoại hay hồi hương, ngoại trừ trường hợp luật pháp hạn chế vì lý do y tế, an ninh và quốc phòng.

1.1.2. Quyền tự do tư tưởng:
– Quyền tự do tín ngưỡng: Công dân có quyền truyền giáo và hành đạo bất kỳ tôn giáo nào.
– Quyền tự do giáo dục: Quyền học hỏi và giảng dạy phổ biến về khoa học, văn chương nghệ thuật…
– Quyền tự do ngôn luận: Công dân được quyền phát biểu ý kiến hay phổ biến tư tưởng trong quần chúng bằng các phương tiện như: sách báo, diễn đàn…
– Quyền tự do hội họp: Công dân có quyền hội họp một số đông người để thảo luận về vấn đề gì.
– Quyền tự do lập hội: Đó là quyền thành lập các tổ chức có nhiều người tham dự hoạt động để đạt mục tiêu xã hội, kinh tế hay chính trị.

1.1.3. Các quyền tự do kinh tế và xã hội:
– Quyền làm việc và tự do hành nghề: Mọi công dân đều có quyền lựa chọn và làm bất kỳ nghề gì theo ý riêng mình.
– Quyền tự do nghiệp đoàn và đình công: Quyền liên kết giữa các công nhân cùng một ngành thành một tổ chức để bảo vệ quyền lợi của đoàn viên. Công nhân có quyền đình công để đòi thực hiện một yêu sách nào đối với phe chủ.
– Quyền tự do kinh doanh
– Quyền tự do tư hữu
– Quyền an ninh xã hội

1.1.4. Các quyền chính trị:
– Quyền tham chính: Công dân có quyền tham gia trực tiếp hay gián tiếp vào các cơ quan chính quyền.
– Quyền tuyển cử: Quyền bầu cử hay ứng cử vào các chức vụ thay mặt dân điều khiển guồng máy quốc gia.

1.2. Các quyền bình đẳng:
1.2.1. Bình đẳng về quyền lợi: Không ai được bành trướng quyền hạn của mình để lấn át hoặc tước quyền kẻ khác.
1.2.2 Bình đẳng về nghĩa vụ:
– Nghĩa vụ đóng thuế
– Nghĩa vụ quân sự: Quân dịch là nhiệm vụ chung của toàn dân, không phân biệt giàu nghèo, trình độ học vấn, địa vị sang hèn…
– Nghĩa vụ trọng pháp: Không ai có thể nại rằng mình phạm lỗi vì không biết luật. Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật và được pháp luật bảo vệ ngang nhau. Trước tòa án, dù sang trọng hay nghèo hèn, dù trí thức hay ngu dốt, mọi người đều được xét xử công minh theo luật pháp và ai cũng có quyền tự mình minh oan hay nhờ luật sư bào chữa cho mình.

*

Một ít tem bưu chính của Hoa Kỳ:

*

… và VNCH – quốc gia chịu ảnh hưởng của Hiến Pháp Hoa Kỳ – với chính thể Tổng thống chế:

Đề-Cao Nhân-Vị
Họa sĩ Vĩnh-Phôi vẽ.
Nhà in Thomas de la Rue Londres thực hiện.
Phát hành ngày 26/10/1958 nhân dịp “Kỷ-niệm Đệ-tam chu-niên Cộng-Hòa Việt-Nam.
Đề tài: Hai cành lá, hai bàn tay trắng nâng một đầu người, tượng trưng sự đề-cao nhân-vị.

.

Kỷ-Niệm Thập-Ngũ Chu-Niên Tuyên-Ngôn Quốc-Tế Nhân-Quyền (1948-1963)
Họa-sĩ Nguyễn-Minh-Hoàng vẽ.
Nhà in tem thơ, Đại lộ Brune Paris ấn loát.
Phát hành ngày 10/12/1963 nhân-dịp Kỷ-niệm năm thứ 5 Tuyên-Ngôn Quốc-Tế Nhân-Quyền.
Đề tài: Mẫu vẽ hình dung một cây cân và trái đất, đề tài do Văn-Phòng Tổ-Chức Văn-Hóa Quốc-Tế (Unesco) giới thiệu, hàng sau quyển Hiến-Pháp, bên dưới họa-sĩ ghi thêm hàng chữ giải thích ý nghĩa con tem: “Kỷ-Niệm năm thứ mười lăm Tuyên-Ngôn Quốc-Tế Nhân-Quyền”.

.

Công-Lý, Toàn dân tham gia bầu cử, Tôn-trọng Hiến-Pháp, Xây-Dựng Dân Chủ
Họa-sĩ: Võ Hùng-Kiệt (04đ00); Nguyễn-Văn-Ri (05đ00); Võ Hùng-Kiệt (30đ00).
Nhà in tem thơ Nhật-Bản Đông-Kinh.
Phát hành ngày 01/11/1967 để kỷ-niệm đệ-tứ chu niên ngày Cách-mạng 1/1/1967.
Đề tài: Ba con tem diễn-tả công cuộc Xây-dựng Dân-chủ tại Việt-Nam Cộng-Hòa.

.

Năm Quốc tế nhân quyền: Phát hành ngày 10/12/1968.

.

Dân chủ và pháp trị: Phát hành ngày 09/06/1969.

*

2. Người mù không quay quắt vì bóng tối, vì họ chưa từng biết đến ánh sáng! (*)

Có vẻ như đa số dân chúng VN hiện nay- đặc biệt là giới trẻ – hài lòng với cuộc sống hiện tại. Việc đó chứng tỏ họ không biết đến điều này: “Mọi người sinh ra đều tự do và bình đẳng về phẩm giá cũng như về quyền lợi”, đây là luật tự nhiên và cũng là điều đầu tiên trong Bản Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền.

Nhìn bức tranh toàn cảnh xã hội VN hôm nay, người ta dễ dàng nghiệm thấy những dòng dưới đây – được viết cách đây gần năm mươi năm – nay như một lời tiên tri:
… Chúng ta bị mất tất cả, nhưng chúng ta còn có cái để mà mất mát. Còn những lớp người sau chúng ta, họ sẽ không có gì cả để mà ảo vọng. Và họ vẫn bị mất mát như thường, có lẽ họ sẽ mất ngay chính con người của họ, đó mới chính là điều khủng khiếp.
(chương XLI – Cõi Đá Vàng, Nguyễn Thị Thanh Sâm)

.

Ý thức xuất hiện cùng với sự phản kháng: Ý thức về giá trị, về quyền

Albert Camus (1913-1960) – trong tác phẩm L’homme révolté (1951) – đã viết:
Thế nào là con người phản kháng? Đó là một con người biết nói “không”. Nhưng từ chối không có nghĩa là khước từ; ngay từ động tác đầu tiên, người phản kháng cũng là người nói “phải”, nghĩa là ưng thuận. Một kẻ nô lệ, suốt đời chỉ biết nhận lệnh bỗng không chấp thuận một mệnh lệnh mới: nội dung của sự chối bỏ đó như thế nào?

Nó có nghĩa chẳng hạn là “sự việc đã kéo dài quá lắm rồi”, “đến đây thì được quá nữa thì không”, “các anh đã quá quắc nhiều lắm rồi” và còn có nghĩa là “có một giới hạn mà các anh sẽ không vượt qua được”. Tóm lại, thái độ đó xác nhận có một biên giới. Người ta tìm lại được ý tưởng về giới hạn đó nơi cảm thức của con người phản kháng, cảm thức này cho rằng kẻ kia đã “làm quá”, đã vượt quá một giới hạn; ở đó y sẽ thấy có một quyền hạn khác đối đầu lại và hạn chế quyền hạn của mình. Như vậy, hành động phản kháng vừa dựa vào việc chối bỏ một sự xâm nhập mà ta xét thấy là không thể chịu đựng được và dựa vào niềm tin mập mờ về một quyền hạn chính đáng, đúng hơn cái cảm tưởng là “mình có quyền…” sự phản kháng không thể không kèm theo ý nghĩ là mình có lý, về một phương diện nào đó, ở một điểm nào đó. Chính vì vậy mà ta cho rằng người nô lệ phản kháng vừa biết từ chối vừa biết chấp thuận. Đồng thời với sự hiện diện của một biên giới, con người phản kháng khẳng định điều mà họ thoáng nhận biết và muốn bảo vệ, ở bên kia biên giới. Họ cương quyết chứng minh rằng nơi bản thân họ, có một cái gì “đáng cho người ta…”, đòi hỏi người ta phải lưu tâm đến. Bằng một cách nào đó, họ đối lập một thứ quyền, quyền không bị áp bức quá những gì mà họ có thể chấp nhận, chống lại cái trật tự đã đàn áp họ… Cái phần nơi bản thân mà họ muốn kẻ khác phải tôn trọng, họ đặt lên trên tất cả và công nhận rằng cái phần đó đáng được yêu chuộng hơn tất cả mọi điều ngay cả sinh mạng. Nó trở thành điều thiện cao quí nhất. Trước kia họ bằng lòng với một cuộc thỏa hiệp, nhưng bây giờ “nếu đã như thế…” thì họ quyết liều mình hoặc được tất cả hoặc không còn gì cả. Ý thức xuất hiện cùng với sự phản kháng.

.

3. Cái mặt bôi vôi nghĩ cũng buồn! (**)

Cái gọi là hiến pháp của VN hiện nay được soạn dựa theo cương lĩnh của đảng cầm quyền. Chủ tịch Quốc hội VN – trong phiên họp đầu tiên vào tháng 8/2011 của Ủy ban dự thảo hiến pháp mới – đă chỉ thị: “Ủy ban dự thảo và Ban biên tập cùng các Tổ biên tập cần nắm vững và đưa vào bản Hiến pháp mới nội dung Cương lĩnh quá độ lên chủ nghĩa xã hội và Nghị quyết vừa được Đại hội XI của đảng CS thông qua.”

.

Trong dịp “mừng sinh nhật đảng” vừa qua (đảng này nằm chễm chệ trong điều 4 của cái gọi là HP), người ta thấy những tranh cổ động hài hước như kiểu dưới đây treo la liệt khắp các đường phố:

.

Bản tin thời sự của VTV tối 25/2/2013 dẫn lời “răn đe” của tổng bí thư đảng cs VN trong chuyến ông này tới làm việc tại tỉnh Phú Thọ:

“Vừa rồi đã có các luồng ý kiến, cũng có thể quy vào được là suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống.”
“Xem ai có tư tưởng muốn bỏ Điều 4 Hiến pháp không? Phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng không? Muốn đa nguyên đa đảng không? Có tam quyền phân lập không? Có phi chính trị hóa quân đội không? Người ta đang có những quan điểm đấy, đưa cả lên phương tiện thông tin đại chúng đấy. Thế là suy thoái chứ còn gì nữa. Tham gia khiếu kiện, biểu tình, ký đơn tập thể, thì nó là cái gì? Nên phải quan tâm xử lý những điều đó.”

Cũng nhân vật này, trong dịp gặp mặt 1.000 đảng viên trẻ xuất sắc và tuyên dương 100 đảng viên trẻ xuất sắc tiêu biểu lần thứ II năm 2012 vào tối ngày 22/04/2012 tại Cung Hữu nghị Hà Nội, đã có những lời phát biểu ngây ngô:
“… Nếu là hoa hãy là hoa hướng dương, nếu là chim hãy là chim câu trắng, nếu là đá hãy là đá kim cương, nếu (sic) là người hãy là người cộng sản”.

Nhiều người tưởng ông (và các đồng chí của ông) lú.

———————————

Phần chú thích tem VNCH lấy từ “20 Năm Bưu Hoa Việt Nam 1951-1971” (Nguyễn Bảo Tụng, Sài Gòn, 1971)
(*) không rõ tác giả
(**) Hát tuồng- Trần Tế Xương